HUTBE: SURETU TINË

 

Dr. Musli Vërbani

Zoti i Madhërishëm e ka zbritur Kur’anin për ta analizuar dhe për ta studiuar, për ta mësuar dhe për ta praktikuar.

Zoti i Madhërishëm e ka zbritur Kur’anin ta lexojmë dhe të veprojmë me të. Ta analizojmë dhe ta studiojmë. Ta studiojmë dhe ta praktikojmë.

Do të jetojmë disa çaste nën freskinë e sures Tinë.

Në sure Tinë kemi përfitime dhe dobi të shumta.

Në suretu Tinë kemi mësime të shumta.

Zoti i madhërishëm thotë:

Vet-Tiini Vez-Zejtuni

“Betohem në Fikun. Betohem edhe në ullirin.”
(Et-Tinë, 1)

Allahu është betuar në Fikun e mirë të cilën e konsumojnë njerëzit.

Betimi në fikun tregon për vlerën dhe rëndësinë e çështjes së tij.

Pejgamberit i është dhënë një fik dhe e ka ngrënë, pastaj ka thënë:

“Po të thosha se ndonjë ushqim ka zbritur prej xheneti, do të thosha për këtë. Kjo nga shkaku se frytet e xhenetit nuk kanë kocka, andaj konsumoje fikhun, kjo nga shkaku se e shuan urinë dhe i bënë trupit.”

Është betuar në Fikun se gjethet e fikut e kanë mbuluar Ademin a.s. në xhenet.

Allahu është betuar edhe në ullirin të cilin e konsumojmë.

Betimi në ullirin tregon për vlerën dhe rëndësinë e çështjes së tij.

Është betuar edhe në ullirin, nga i cili pasi të shtrydhet prodhohet vaji i ullirit.

Me një fjalë, është betuar në vendet e tyre.

Trungu i Turi Sinasë ka për qëllim ullirin, kjo në ajetin në vijim:

“Dhe (krijuam) trupa drurësh që mbijnë në kodrën Sina, e që japin vajra dhe mëlmesa për ngrënësit”. (Muëminune, 20)

Gjethet e fikut e kanë mbuluar Ademin a.s. atëherë kur u zbulua vendturpi i tyre dhe filluan të mbulojnë atë (duke vënë gjeth mbi gjeth) nga gjethet e (pemëve të) Xhenetit (shih: Earafë, 22).

Gjethet e fikut dhe të ullirit janë të bekuara

Gjethet e ullirit janë të bekuara, e që ndizet, siç e lexojmë në ajetin:

“prej (vajit të) një druri të bekuar, prej ullirit.” (Nurë, 35).

Ulliri shfrytëzohet për vaj, pastaj shfrytëzohen edhe gjethet e tij, pastaj edhe druri i tij, e kështu me radhë.

Pejgamberi a.s. ka thënë:

“Hani frytet e ullirit dhe parfumohuni me të se është i bekuar”.

Besimtarë të nderuar!

Zoti i Madhërishëm është betuar edhe Kodrën e Sinasë edhe në Mekën e bekuar, siç është si në vijim:

Ve Tuuri Siniine. Ve haadhel beledel Emiini.
“Betohem në Turi Sinain, Betohem në këtë qytet të sigurt.”
(Et-Tinë: 2, 3)

Është betuar në kodrën e Turit në të cilën Allahu ka folur me Musain a.s., në vendet e Shamit. Ajo kodër është kodra e Sinait.

Kodra e Sinait është kodra në të cilin Zoti ka folur me Musain a.s.

Turi Sina është kodra e bekuar, siç tregon Zoti:

“Pa të meta është Lartmadhëria e Atij që robin e Vet e kaloi në një pjesë të natës prej Mesxhidi Haramit (prej Qabes) gjer në Mesxhidi Aksa (Bejti Mukaddes), rrethinën e të cilës Ne e kemi bekuar.” (Isra, 1)

Poashtu,

Është betuar në qytetin e sigurt, e ai qytet është Mekeja fisnike, nga shkaku se është e sigurt dhe do të jetë e sigurt, siç thotë Allahu i Madhërishëm:

“Kush hynë në të (në Mekë) është i siguruar (siguroje)”. (Ali Imran, 97).

Meka është vendi më fisnik tek Allahu i Madhërishëm.

Besimtarë të nderuar!

Allahu i Madhërishëm kur betohet në diçka, betohet për të treguar rëndësinë e saj.

Allahu i Madhërishëm kur betohet në diçka, betohet për të treguar vlerën e saj.

Betimi i Allahut të Madhërishëm nuk nënkupton që edhe njeriu lejohet të betohet në to, sepse njeriut nuk i lejohet të betohet në asgjë tjetër pos Allahut.

Pejgamberi a.s. ka thënë:

“Ai që ka nevojë të betohet, le të betohet në Allahun ose le të heshtë.”

Në këtë rast:

Betuesi është Allahu.

Mjeti i betimit është parafjala “V”.

Të betuarat janë katër elemente, rrjedhimisht në këto tre vende, nga shkaku se në këto vende ka zbritur shpallja te pejgamberët të cilët janë ajka e pejgamberëve.

– Është betuar në vendin e Isait a.s., i cili ka qenë vendi i Fikut dhe i Ullirit.

– Është betuar në vendin e Musait a.s., e ajo është kodra Turi Sina.

– Është betuar në Mekën, i cili është vendi i Muhamedit a.s.

Betimi në to tërheqë vërejtjen për vlerën e çështjeve të tyre.

Shkaku i betimi është se: Njeriu mund të dështojë dhe të pësojë humbje.

Pas betimit në diç pason përgjigjja se pse është betuar. Kështu pra, është betuar në vendet dhe elementet e përmendura për të treguar se njeriu është krijuar në formën dhe konstruktin më të bukur, siç thotë:

Lekad haleknal insaane fii ehseni tekviimin
“Ne e kemi krijuar njeriun në pamjen më të bukur.”
(Et-Tinë: 4)

Allahu e ka krijuar njeriun në konstruktin më të mirë.

E ka formësuar në formën më të bukur.

E ka dizajnuar në strukturë të përsosur.

Bukuri të trupit, përbërje dhe strukturë të mrekullueshme.

Njeriu dallohet me logjikë dhe me të medituar.

Programon dhe posedon urtësi, përpos kësaj ka qëndrueshmëri.

Të gjitha këto tregojnë formën e mirë dhe të qëndrueshme.

Zoti e ka krijuar njeriun të ditur, e ka krijuar të aftë për të menduar, për të planifikuar, vizionar, për të dëgjuar, për të parë, siç ka thënë Zoti i madhërishëm:

“Ne e krijuam prej një uji të bashkëdyzuar për ta sprovuar atë, andaj i kemi dhënë dëgjimin dhe shikimin.” (Insan, 2)

Allahu e ka bërë njeriun me konstruktin më të mirin dhe nuk ka të bëjë vetëm me bukurinë e pamjes së jashtme.

Besimtarë të nderuar!

Zoti i Madhërishëm thotë:

Thumme Redednaahu esfele saafiliine
“Pastaj e kemi kthyer atë në shkallën më të ultë.”
(Et-Tinë: 5)

Në këtë rast shkalla më e ulët është xhehenemi, që do të thotë se: Pas bukurisë shkon dhe digjet në zjarr, i cili është shkalla më e poshtme.

Pas këtij konstrukti shkon në xhehenem, i cili është shkalla më e poshtme.

Zoti i Madhërishëm thotë:

“Ne e udhëzuam atë në rrugë të drejtë, e ai do të jetë: mirënjohës ose përbuzës. Ne për jobesimtarët kemi përgatitur zinxhirë, pranga e zjarr.” (Insan, 3)

Kjo poqëse nuk e dëgjon Allahun dhe nuk i pason pejgamberët.

Bukuria në trupin e njeriut është element që Allahu e ka parapa në njeriun për të cilën begati duhet falënderuar Zotin.

Në bazë të kësaj begatie duhet kryer detyrat me përkushtim.

Në bazë të kësaj begatie duhet lutur Allahun dhe duhet zbatuar urdhrat e Tij.

Mirëpo, njerëzit, këto begati, siç janë: shikimi, dëgjimi dhe mendja, nuk i përdorin për atë për çka janë krijuar, por veprojnë vepra degjeneruese deri sa të bëhen banorë të xhehenemit.

Ata për shkak të devijimit bëhen më të poshtëruarit.

Ata për shkak të mospërdorimit të mjeteve për çështjen e duhur, siç janë dëgjimi, shikimi dhe mendja, do të mbeten më të poshtëruarit në zjarr të xhehenemit.

Vëllezër të nderuar!

Zoti bën përjashtim për besimtarët të cilët bëjnë vepra të mira.

Il-lel-ledhiine aamenuu ve amilus saalihaati felehum exhrun gajru memnuunin
“Përpos atyre të cilët besojnë. Besimtarët kanë shpërblime të mëdha.”
(Et-Tinë: 6)

Edhe pse një pjesë e njerëzve përfundojnë në xhehenem, pjesa tjetër të cilët veprojnë punë të mira, shpërblehen me xhenet.

Ata që besojnë dhe në bazë të mundësive veprojnë vepra të mira, shpëtojnë nga zjarri i cili është më i poshtëri i të gjitha poshtërsive.

E, ai shpërblim është xheneti.

Ata që besojnë dhe në bazë të mundësive veprojnë vepra të mira, dhe shpëtojnë nga poshtërsia e të gjitha poshtërsive.

Allahu i shpërblen me shpërblim të përgjithmonshëm dhe të pandërprerë.

Ndonjëherë njeriu kthehet në fazën më të vjetër.

Ndonjëherë njeriu kthehet në moshën e shtyrë të tretë të pleqërisë, ku i dominon harresa dhe për shkak të pleqërisë nuk ndien dhe nuk kupton asgjë. Në atë moshë mund t’i paraqitet frika, por për shkak se ka qenë besimtar i devotshëm, Allahu e arsyeton dhe e shpërblen për veprat e kaluara, para se të bëhej harrestar para sëmundjes së sklerozës.

Allahu i shpërblen edhe ata të cilët për shkak të durimit të tyre gjatë sprovës së pleqërisë, dhe shtyrjes në moshën e tretë të pleqërisë, dhe të angazhimit të kryerjes së obligimeve në bazë të mundësive.

Pra, ata edhe pse kthehen në moshë të shtyrë sikurse të tjerët, ata kanë shpërblim të madh dhe të përgjithmonshëm për veprat e tyre. Ata edhe pse e ndërprenë adhurimin për shkak të dobësisë, paaftësisë dhe pleqërisë, Allahu i shpërblen për sprovën që përjetojnë.

Vëllezër të nderuar!

Pas faktimit me fakte për ringjallje, askush nuk duhet ta mohojë Ditën e gjykimit, në të cilën ditë do të vendoset peshorja e drejtësisë dhe do të bëhet gjykimi i drejtë.

Allahu e qorton pabesimtarin për përgënjeshtrimin e Ditës së gjykimit.

Allahu e qorton ateistin, i cili nuk beson në llogaridhënie pas ringjalljes, ku thotë:

Fe maa jukedh-dhibuke beadu bid-diini
“E pas gjithë kësaj, ç’të shtyri të përgënjeshtrosh Ditën e shpërblimit (përgjegjësisë)?”
(Et-Tinë: 7)

Çka i shtyri që ta përgënjeshtrojnë shpagimin në botën tjetër e t’i përshkruajnë ortak?

Çka i shtyri që ta përgënjeshtrojnë shpagimin në botën tjetër?

Çka i shtyri që të përgënjeshtrojnë e të pretendojnë se nuk ka ringjallje, pas të gjitha argumenteve?

E ke kuptuar se Allahu i Madhërishëm të ka formuar në formën më të bukur dhe se për shkak të devijimit të ka kthyer në xhehenemin e poshtër, atëherë çka të shtyri të përgënjeshtrosh ringjalljen.

E ke kuptuar se Allahu i Madhërishëm të ka formuar në formën më të bukur dhe se për shkak të devijimit të ka kthyer në vendin më të poshtër atëherë, çka të shtyri të përgënjeshtrosh gjykimin dhe shpagimin.

E ke ditur zanafillën dhe e ke ditur se Ai i Cili ka mundësi të të krijojë, ka mundësi të të rikrijojë gjithashtu.

Çka është ajo që të shtyri të përgënjeshtrosh rikthimin përderisa këto i ke ditur.
Përfundim

Allahu i Madhërishëm rikonfirmon ringjalljen dhe gjykimin e shpagimin, ku thotë:

Elejsell-Llahu bi ehkemil haakimiine.
“Po a nuk është Allahu Gjykatësi më i mirë.”
(Et-Tinë: 8)

Allahu gjykon drejtë.

Allahu i barazon çështjet.

Nuk i bën padrejtësi askujt.

Prej drejtësisë së Tij është se ka vendosur gjykimin e Ditës së gjykimit.

Prej drejtësisë së Tij është se i kthehet e drejta të dëmtuarit nga dëmtuesi.

Prej drejtësisë së Tij është se në njërën anë e shpërblen të drejtin, në anën tjetër e dënon të padrejtin dhe të devijuarin.

Prej drejtësisë së Tij është se në njërën anë e shpërblen besimtarin, në anën tjetër e dënon pabesimtarin.

Është e vërtetë se Allahu është i drejtë për të gjitha krijesat.

Është e pakontestueshme se Allahu është Gjykatësi më i mirë. Zoti i Madhërishëm ka thënë:

“Në Ditën e gjykimit Ne do të vëmë peshoja të drejta, e askujt nuk i bëhet e padrejtë asgjë, edhe nëse është (vepra) sa peshoja e një kokrre të melit Ne do ta sjellim atë. E mjafton që Ne jemi llogaritës.” (Enbija, 47)